Ngay từ khi có "tiếng súng Tây" trên đất nước ta, Nguyễn Đình Chiểu đã giương cao lá cờ yêu nước chống Pháp bằng những tác phẩm thơ ca của mình. Nam Bộ dần dần nằm trong tay giặc bởi triều đình nhà Nguyễn hèn nhát.
"Chết là hết", người đời thường nói vậy. Và cuối cùng ai cũng phải chết. Nhưng có những cái chết "không một tiếng vang"; lại có những cái chết để "tiếng thơm muôn thuở".
Nhận xét về cuộc đời và thơ văn Đồ Chiểu, ông Phạm Văn Đồng viết: "Trên trời có vì sao có ánh sáng khác thường... Con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy và càng nhìn thì mới càng sáng"
Xuân về Nguyễn Bính Đã thấy xuân về với gió đông, Với trên màu má gái chưa chồng. Bên hiên hàng xóm cô hàng xóm Ngước mắt nhìn giời đôi mắt trong. Từng đàn con trẻ chạy xun xoe, ... Mưa tạnh, giời quang, nắng mới hoe.
Mùa gieo hạt, buổi chiều V. Huy-gô (1802 - 1885) Đây là lúc hoàng hôn, Tôi ngồi dưới cửa lớn, Ngắm ánh rớt chiều soi Giờ cuối cùng làm lụng. ... Nét tay người gieo hạt.
Nam Cao (1915-1951) là nhà văn hiện thực xuất sắc. Ông để lại một sự nghiệp văn chương khá khiêm tốn: hơn 60 truyện ngắn và cuốn tiểu thuyết “Sống mòn". Nhớ Nam Cao, bạn đọc không bao giờ quên truyện “Chí Phèo"
Hàn Mặc Tử và Huy Cận, cả hai nhà thơ khá nổi tiếng trong phong trào “Thơ mới" (1930-1945), đã để lại một số bài thơ kiệt tác khi tuổi đời mới ngoài đôi mươi. "Dây thôn Vĩ Dạ" của Hàn Mạc Tử in trong thi tập "Đau thương"
Nhà văn Thạch Lam (1910-1942), ngoài tiểu thuyết, truyện ngắn, tập kí "Hà Nội ba mươi sáu phố phường", còn có tập tiểu luận phê bình văn học. Vốn là những bài đăng rải rác trên báo, lời tựa các tập truyện về sau được tập hợp lại, in thành sách.
Nước ta có nền văn hiến lâu đời. Thơ ca dân tộc có truyền thống phát triển rực rỡ, góp phần làm nên vẻ đẹp nền văn hiến Đại Việt. Tên tuổi những Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du,... là niềm tự hào của đất nước và con người Việt Nam.
Chủ nghĩa nhân vãn Hồ Chí Minh trước hết biểu hiện ở tấm lòng thương yêu con người, thương yêu dân hết sức bao la, sâu sắc. Người đã khái quát về triết lí cuộc sống: “Nghĩ cho cùng, mọi vấn đề... thương nhân loại đau khổ bị áp bức”.
